SỰ CẦM NHẦM VĨ ĐẠI

 SỰ CẦM NHẦM VĨ ĐẠI

Hà Văn Thùy

                                                                    và...

TIẾP NHẬN THÔNG TIN & ĐA CHIỀU NHẬN THỨC

Bất hòa nhận thức: Cách người bán thay đổi niềm tin người mua qua marketing

Con người luôn cảm thấy khó chịu khi đón nhận những thông tin trái chiều, tuy nhiên, các bậc thầy bán hàng đã tìm được cách “len lỏi” vào tâm trí người dùng, khiến họ tự thuyết phục bản thân để đưa ra quyết định mua sắm qua "Bất hòa nhận thức".

Khi niềm tin bị lung lay

Bất hòa nhận thức (Cognitive dissonance) là một lý thuyết được nhà tâm lý học Leon Festinger đưa ra vào năm 1957.

Bất hòa nhận thức được hiểu đơn giản là cảm giác khó chịu khi một người nhận thức được hai hoặc nhiều hơn các niềm tin, ý tưởng hoặc giá trị trái ngược nhau.

Vì những gì đang tiếp thu trái ngược hẳn với niềm tin vốn có của họ, con người ngay lập tức bị tấn công bởi những suy nghĩ mâu thuẫn và nghi ngờ nội tâm. Để thoát khỏi cảm giác khó chịu, não bộ ngay lập tức tìm cách giải quyết mâu thuẫn bằng cách tự trấn an, "lọc" thông tin theo hướng có lợi cho bản thân hoặc tránh tiếp xúc với thông tin "trái chiều".

Trong thử nghiệm nổi tiếng vào năm 1959, một nhóm tình nguyện viên bị nhốt từng người trong phòng và thực hiện nhiều hoạt động chán chường trong suốt một tiếng. Sau khi kết thúc thử nghiệm, các tình nguyện viên được "nhờ vả" truyền đạt lại với người đến sau (một nhà khoa học đóng giả tình nguyện viên) rằng thí nghiệm vừa rồi rất là thú vị, hoàn toàn ngược lại với niềm tin đang có của họ.

Trước khi truyền đạt, số tình nguyện viên được chia ra làm 2 nhóm, một nhóm chỉ nhận được 1 USD "tiền công", trong khi nhóm còn lại được cho tới 20 USD.

Đúng với dự đoán của Festinger, nhóm nhận được 1 USD đánh giá hoạt động vừa rồi thú vị hơn hẳn. Vì họ đã chấp nhận lời đề nghị của các nhà khoa học, chế độ chống lại "bất hòa nhận thức" trong tâm trí họ được bật lên, khiến họ nghĩ ra mọi lý do để trấn an hoạt động vừa thực hiện.

Đối với nhóm nhận được 20 USD, số tiền lớn trên khiến họ không còn cảm thấy "bất hòa" nữa, mất luôn động lực nghĩ ra cách trấn an cho một tiếng vừa rồi.

Trên thực tế, mỗi khi bất hòa nhận thức xuất hiện, tâm trí con người sẽ có 4 cách "giải quyết" khác nhau:

- Thay đổi hành vi nhận thức.

- Bào chữa bằng cách thay đổi xung đột.

- Bào chữa bằng cách thêm nhận thức mới.

- Phớt lờ hoặc từ chối thông tin xung đột.

Chẳng hạn như một người đang cố gắng giảm cân, nhưng trước mắt họ là chiếc bánh kem ngon lành, họ sẽ bắt đầu "giải quyết bất hòa" theo những cách sau:

- Mình quyết tâm không ăn một miếng bánh nào cả, đây là miếng cuối cùng.

- Giảm cân là một quá trình, mình chỉ ăn nốt miếng bánh này thôi.

- Miếng bánh có là bao, sau khi ăn thì tối nay mình sẽ tập thể dục.

- Trên thực tế, bánh ngọt cũng không có quá nhiều đường và calo.

Marketing thay đổi niềm tin

Nắm được những "bất hòa" trong tâm trí người dùng, nhiều chiến dịch marketing đã sử dụng thông tin làm trọng tâm để người dùng dễ dàng "tự trấn an" bản thân và đưa ra quyết định mua sắm.

Chẳng hạn như mẫu quảng cáo trên, ai cũng biết uống bia nhiều có hại cho sức khỏe, nhất là những người đang cố gắng giảm cân.

Hãng bia Miller liền tung ra sản phẩm "Miller Lite", đảm bảo ít calories, ít carb mà lại có hương vị ngon hơn hẳn Bud Light - hãng bia nhẹ đang đứng đầu thị trường. Từ đó, tâm trí của người dùng sẽ nhanh chóng trấn an rằng "Miller Lite ít calories mà, lâu lâu uống một lon có sao đâu."

"Bất hòa nhận thức" cũng là lý do các nhãn hiệu mới luôn cố gắng tung ra những đoạn quảng cáo có sự chứng thực của người dùng đi trước, hoặc đầu tư một khoản tiền không nhỏ để "làm" ra các báo cáo khoa học có lợi cho sản phẩm.

Những bước đi trên dễ dàng thuyết phục người dùng thay đổi niềm tin hiện tại của họ sang những sản phẩm & dịch vụ mới nhưng có vẻ tốt hơn.

Nếu không có những thông tin "có cánh" để trấn an, các nhãn hàng sẽ chuyển sang sử dụng người nổi tiếng hoặc một đoạn quảng cáo hài hước.

Những yếu tố "tích cực" tuy không cung cấp thêm thông tin để người dùng giải quyết bất hòa, nhưng nó sẽ gia tăng hưng phấn của người xem, giúp họ vui vẻ tự nghĩ ra lý do để thuyết phục bản thân.

Những bậc thầy bán hàng

Nhưng bất hòa nhận thức được sử dụng thành công nhất trong trao đổi trực tiếp.

- Đạt là một doanh nhân mới nổi, nhưng anh ấy vẫn sử dụng chiếc xe 2 bánh cho công việc hằng ngày. Sau khi biết được câu chuyện trên, chuyên viên bán xe ngay lập tức chia sẻ rằng không phải ai cũng "có gan" sử dụng xe 4 bánh, và xe hơi không phải là một gánh nặng tài chính mà là động lực để người chạy tiếp tục tiến những bước xa hơn trong sự nghiệp.

Những lời nói trên liên tục "củng cố" và giải quyết bất hòa trong tâm trí của Đạt, giúp anh nhanh chóng tiến tới quyết định mua xe, dù có trả góp đi chăng nữa.

- Tuấn là một người đàn ông của gia đình, anh luôn tự hào khi thấy vợ mình hạnh phúc. Khi thấy hai vợ chồng vui vẻ đi ngang tủ kính trưng bày trang sức, người bán hàng ngay lập tức mời họ xem những sản phẩm mới nhất, kèm theo những lời có cánh như: "Chiếc nhẫn này sẽ thể hiện tình yêu của anh đối với vợ", hay "Những ông chồng "soái ca" ngày nay toàn dành 2 tháng lương để mua trang sức tặng vợ, cầu hôn người vợ của mình hết lần này đến lần khác".

Tuy đang cảm thấy "bất đồng" với mức giá khá cao, nhưng các lời quảng cáo trên nhanh chóng làm cho Tuấn bớt khó chịu, dễ dàng tự nghĩ ra những suy nghĩ tự trấn an tiếp theo cho quyết định mua sắm.

Kết luận

Bất chấp niềm tin hiện có của người dùng, nếu như các chuyên gia marketing nắm được tâm lý và tạo điều kiện cho họ tự nghĩ ra các phương án giải quyết bất hòa nhận thức, đơn hàng mới chắc chắn sẽ xuất hiện.

Nhưng nếu để khách hàng cảm thấy không hứng thú, bất hòa nhận thức ngay lập tức gia tăng cảm giác tội lỗi, hối hận, hồi hộp… khiến họ giữ vững niềm tin hiện có của mình và từ chối "xuống tiền".

Không những thế, người tiêu dùng còn có kinh nghiệm phát sinh bất hòa nhận thức một thời gian sau khi mua sản phẩm/ dịch vụ, dẫn tới việc cẩn trọng hơn trước khi ra quyết định. Đó là lý do bên bán hàng ngay lập tức sử dụng các chiến thuật "trấn an" qua chương trình hậu mãi, bảo hành, 1 đổi 1…

Thanh Sang

(Theo Tri thức trẻ)

 SỰ CẦM NHẦM VĨ ĐẠI

Hà Văn Thùy

Việc Kỹ sư Chu Văn Tiệp tìm ra “con số vàng” (1) trong việc đẻ nhánh và ra lá của cây lúa là khám phá lớn của nông học Việt Nam. Tôi đánh giá nó ngang với giải Nobel khoa học. Tuy nhiên cho đó là sản phẩm của “nhà thiết kế vĩ đại”lại là chuyện tầm phào, hay đúng hơn là sự cầm lầm vĩ đại. Xin trình bày như sau.

1.Khảo cổ học khám phá, 13.000 năm trước, người Việt tại Tiên Nhân động và Ngọc Thiềm nham, nay thuộc tỉnh Giang Tây Trung Quốc, đã ăn một lượng đáng kể hạt của loài lúa hoang Oryza nivara. Và 12.400 năm trước, người Việt cũng đã ăn cơm từ loài lúa trồng Oryza sativa. Lúa trồng khác lúa hoang không chỉ ở hạt lúa tròn hơn, lông trên hạt thưa hơn, râu ngắn bớt mà quan trọng nhất là ở cấu tạo tế bào của phytolic, mà thành phần chủ yếu là silic, làm nên vỏ trấu. Chính nhờ yếu tố này, khoa học phân biệt được lúa hoang và lúa trồng. Do chọn lọc liên tục hơn 12.000 năm vì mục đích có giống lúa cho năng suất cao và chất lượng tốt nhất nên đến nay dân châu Á có hai chủng lúa Oryza sativa indica và Oryza sativa japonica.

Trong quá trình trồng  lúa lâu đời, người nông dân Việt rút ra kinh nghiệm: nhất nước, nhị phân, tam cần, tứ giống. “Tứ phương” nêu trên thể hiện kinh nghiệm truyền thống. Tuy nhiên nó cũng phản ánh hạn chế trong tư duy của người Việt, khi không coi trọng khâu giống. Dù vẫn hiểu “tốt giống tốt má, tốt mạ tốt lúa”nhưng đặt giống ở cuối các biện pháp thâm canh đã kìm hãm tiến bộ của nông nghiệp. Nền nông nghiệp hiện đại, đặt vai trò của giống lên hàng đầu, từ đó đưa tới cuộc cách mạng xanh, tăng nhanh sản lượng cũng như chất lượng lúa gạo. Chính giống mới đã phát huy tác dụng của tổ hợp biện pháp canh tác.

Trong các biện pháp canh tác, thì lựa chọn mật độ gieo cấy là nỗi trăn trở thường trực của người nông dân. Nông nghiệp truyền thống xác định “cấy thưa thừa thóc, cấy dầy cóc ăn.”Những năm 1960, miền Bắc Việt Nam,“học Đại Trại” theo bước nhảy vọt của Trung Quốc nên có khẩu hiệu “Cấy thưa thừa đất, cấy dầy thóc chất đầy kho.”Từ thất bại của mô hình này, ra đời khẩu hiệu “Cấy dầy vừa phải thóc rải đầy sân.”Nhưng thế nào là “cấy dầy vừa phải”lại là chuyện mày mò của hàng triệu nông dân để tìm ra công thức cấy thích hợp. Và rồi từ đó, điều kỳ diệu đã xảy ra: “KS Chu Văn Tiệp phát hiện ra: Cần thay đổi cách cấy lúa, giảm sâu số khóm chỉ còn 8 – 16 khóm/m2 với khoảng cách cấy dễ dàng tính được nhờ vào biểu thức toán học đơn giản dựa vào đặc điểm của giống (chiều cao cây, dạng hình tán lá… có điều chỉnh cho phù hợp với loại đất…). Công nghệ cấy lúa hàng biên còn làm thay đổi quan điểm bảo thủ di truyền của số hạt/bông khi sự phân hóa đòng đã làm tăng mạnh số hạt nhờ cây hưởng hiệu ứng ánh sáng hàng biên. Công nghệ cấy này đã tác động đến các yếu tố chính cấu thành năng suất lúa như: số dảnh/khóm, số bông/m2, số hạt/bông, trọng lượng nghìn hạt và đã gây hiệu quả kinh tế đáng ngạc nhiên cho không ít cán bộ kỹ thuật, nông dân (tăng năng suất dù giảm sâu giá thành) và đã nhanh chóng được nông dân ứng dụng rộng rãi.”(1)

Phân tích trên cho thấy, từ chọn ra loài lúa trồng và sử dụng biện pháp thâm canh thích hơp để tạo ra dòng lúa đẻ nhánh và ra lá theo tỷ lệ vàng là chọn lọc nhân tạo, công việc của con người. Hoàn toàn không có ở lúa hoang mọc tự nhiên. Vì vậy việc gắn thành tích này cho nhà thiết kế vĩ đại là không thỏa đáng. Hay nói cách khác, đó lại là sự vơ vào, sự cầm nhầm vĩ đại!

2. Dường như văng vẳng bên tai tiếng “khì” đắc chí của mấy vị “sát thủ thuyết Tiến hóa” khi “bắt chết”dân “tiến hóa” phải trưng ra bằng chứng về “sự sống đầu tiên.”Một đòi hỏi không chỉ phi khoa học mà còn bất cận nhân tình. “Mầm sự sống” là gì nếu không phải là những giọt vật chất đơn sơ nhất, nhỏ nhoi nhất, yếu đuối nhất? Cái giọt vật chất mong manh ấy làm thế nào mà tồn tại được qua hàng tỷ năm để hôm nay trưng ra trước bàn dân thiên hạ? Gần suốt thế kỷ XX, chúng ta chỉ biết đến cốt sọ cổ nhất của người Sơn Vi 32.000 năm tuổi. Rồi khi di truyền học công bố: “Con người có mặt ở Việt Nam 70.000 năm trước,”ta mới hiểu rằng có tới 40.000 năm tổ tiên bị chôn vùi, không để lại cho con cháu dù chỉ một mẩu xương! Vậy thì làm sao mà hôm nay có được cái giọt coaseva hình thành từ hàng tỷ năm trước?!

Để thoát khỏi tình trạng bế tắc, tôi bèn nghĩ ra thuyết mới, gọi là Thuyết tiến hóa nhị nguyên. Nội dung như sau: Thiên chúa giáng thế. Người cầm trong tay một nắm hạt mầm sự sống và nói: “Ta sinh ra các con trong tình yêu thương. Nay ta đưa các con vào đời. Trong tự nhiên khắc nghiệt, các con phải sống và vươn lên mãi cho xứng đáng với lòng thương yêu của Chúa.”Nói rồi người tung nắm hạt mầm ra trước gió. Gió đưa mỗ hạt đến một nơi. Có những hạt rơi vào đá vào bãi cát khô nóng liền bốc hơi, tiêu tán. Có những hạt rơi vào nơi ẩm ướt. Chúng hút dưỡng chất và lớn lên. Trong số chúng, có những hạt đạt tới độ lớn thì chia thành hai hạt. Sự sinh sản bắt đầu… Cứ như thế, trong thử thách dài lâu của chọn lọc tự nhiên và đấu tranh sinh tồn, một thế giới sống kỳ diệu hình thành. Hẳn có người chê tôi là duy tâm, là cơ hội, là đi hàng hai… Nhưng tôi cảm thấy tâm đắc với lý thuyết này. Dù là đấng sáng tạo với lòng lành nhưng Chúa chỉ là người gieo hạt ban đầu. Còn sự sự sống hôm nay là công việc của tự nhiên, trong đó có nỗ lực tự thân của mỗi sinh vật góp phần tạo nên bản thân mình. Dù sao tôi cũng thích một tự nhiên vận động có sự tham gia tích cực của chủ thể hơn là một thế giới của định mệnh, tất cả được an bài theo một lập trình tiền định.

Chỉ âm thầm suy nghĩ một “thuyết” như vậy mà do dự chưa dám bật mí với ai thì lại có bản tin nói rằng, người ta phát hiện trên phiến đá 3,5 tỷ năm hóa thạch của sự sống đầu tiên. Một bản tin quá ngắn so với tầm trọng đại của vấn đề nó nêu lên. Tin được không? Tôi không biết nữa vì bây giờ óc hoài nghi quá lớn. Hãy chờ xem! Nếu tin này chính xác thì quá mừng, dù cho cái “thuyết tiến hóa nhị nguyên” của tôi chưa kịp ra đời đã chết!

3. Làm fan của một đội banh thì chỉ việc tới sân banh vẽ mặt, phất cờ và la hét. Nhưng làm fan hay phản đối một lý thuyết khoa học không đơn giản vậy. Chí ít, phải học theo Tôn tử tri kỷ tri bỉ. Có nghĩa là phải hiểu thật sâu cái lý thuyết mình ủng hộ hay phản đối để ít nhất cũng hiểu được mình ủng hộ hay phản đối cái gì! Lại nữa, khi chôm những thông tin mới để ủng hộ thần tượng của mình thì cũng cần có tri thức thực sự, hiểu đúng bản chất của thông tin đó. Nếu chỉ ăn theo nói leo thì khó tránh khỏi họa dở khóc dở cười mang tiếng cầm nhầm và cái đau gậy ông đập lưng ông!

                                                          

                                                                               Sài Gòn, cuối năm con Heo

1.    Phạm Việt Hưng. BÍ MẬT CỦA TẠO HÓA – TỶ LỆ VÀNG TRONG QUY LUẬT ĐẺ NHÁNH CỦA CÂY LÚA.      

 Thôn Minh triết. com

       2.  Scientists find the earliest signs of life from 3.5 billion years ago

               https://www.cnet.com › news › scientists-find-the-earliest-si...

Các nhà khoa học đã phát hiện ra dấu tích vi sinh vật trong những tảng đá 3,5 tỷ năm tuổi, cho thấy một số dấu hiệu sớm nhất của sự sống trên hành tinh. Các chất hữu cơ được phát hiện trong stromatolites, hóa thạch lâu đời nhất của Trái đất, ở khu vực Pilbara ở Tây Úc, các nhà khoa học tại Đại học New South Wales cho biết hôm thứ Năm.

Mặc dù stromatolites đã được tìm thấy vào những năm 1980, nhưng các nhà khoa học chỉ có thể chứng minh chúng là vi khuẩn. "Lần đầu tiên, chúng ta có thể cho thế giới thấy rằng những stromatolite này là bằng chứng rõ ràng cho sự sống sớm nhất trên Trái đất", trưởng nhóm nghiên cứu Raphael Baumgartner nói.

Để kiểm tra, các nhà khoa học đá đã lấy các mẫu lõi khoan, không bị phong hóa. Họ đã kiểm tra các mẫu bằng kính hiển vi điện tử công suất cao, quang phổ và phân tích đồng vị. Baumgartner phát hiện ra rằng stromatolites được làm từ pyrite, có chứa chất hữu cơ "được bảo quản đặc biệt".