Paris Sẽ Nhớ Một Người

Việt Linh

TMT: Thưa chị Việt Linh, chúng tôi xin phép chị cho đăng bài tùy bút của chị được trích từ tác phẩm Năm Phút Với Ga xép, NXB Trẻ, trên Thôn Minh Triết, để kính tặng tất cả các Chủ tịch thành phố và tỉnh cả nước, đặt biệt là hai quý ông chủ tịch Hà nội và Đồng nai, nhân có sự cố chặt cây và lấp sông đầy tai tiếng.

“Mùa hè đang tới, Paris lại rộn ràng đô thị nhân văn…

Ngoài Paris Plages do Đô trưởng Bertrand Delanoe sáng lập năm 1002, theo đó mỗi năm thị xã đóng cửa 3km xa lộ dọc hữu ngạn sông Seine một tháng(giữa tháng 7 đến giữa tháng 8), biến trục giao thông mỗi ngày 40.000 xe hơi, thành bãi biển giả-nhằm tạo cho các thị dân không có điều kiện đi nghỉ hè có thể hưởng không khí biển-năm 2013 Paris có thêm hai công trình là cải tổ quảng trường Republique và khai trương khu giải trí Les Berges.

Republique, nơi gặp nhau của mười đường phố, là một trong những quảng trường rộng nhất Paris, nhưng với thời gian và sự gia tăng lưu lượng xe, nó mất dần đi bộ mặt dân sinh, trở thành nút giao thông ngột ngạt, ồn ào, xấu xí. Sau khi trưng cầu ý kiến cư dân khu vực, đô trưởng và hội đồng thành phố quyết định trả lại cho Rêpublique tính chất không gian công cọng ban đầu. Là chỗ cho trẻ em vui chơi, nơi công dân có thể tập họp, biểu tình, sinh hoạt, hội hè, tương tế… Khai trương tháng Sáu năm 2013, điều nổi bật nhất của Republique cải tổ là… thu hẹp 70% diện tích lưu thông xe cộ để dành cho không gian đi bộ, thư giản, trong đó hai công trình ấn tượng nhất là mặt phẳng nước chảy Miroir d’eau (gương nước) để trẻ em chơi đùa, và nhà Media, nơi có thể đọc miễn phí báo chí Pháp, quốc tế, trên giấy hoặc trên mạng.

Để có được Les Berges, mà mục tiêu là trả vĩnh viễn bờ sông Seine cho người đi bộ, đô trưởng Delanoe cùng đa số cánh tả đã trãi qua nhiều cuộc đấu tranh cân não, trước khi xóa sổ hoàn toàn 2, 3 km xa lộ Đông-Tây dọc tả ngạn sông Seine, thay vào đó một diện tích 4, 5 héc ta bờ sông giữa trung tâm thủ đô, được biến thành không gian thư giản, tạo điều kiện cho dân cư và du khách đến Paris phát hiện lại cảnh quan dược UNESCO xếp hạng năm 1991. Khai trương tháng 6-2013, Les Berges thỏa mãn nhu cầu tiếp cận thiên nhiên, văn hóa trong tinh thần chung vui, chia sẻ.

Có vô vàn cảm thú khi nói về Les Berges, nhưng có thể nêu ba điểm nhấn: Thang gỗ Emmarchement ba mươi mốt bậc dẫn xuống bờ sông, cũng là khán đài 600 chỗ để từ đó có thể ngắm toàn cảnh sông Seine ở góc nhìn đẹp nhất. Các nhà trú với sân vườn nhỏ mang tên Zzz (chữ đầu của zen-thiền) làm từ container có thể đón cùng lúc tám người, cho mượn trong 90 phút. Vườn nổi Jardin flottant gồm năm tiểu đảo nhân tạo , với tổng diện tich 1.800 m2 , trong đó hơn phân nửa dành cho cây cỏ. Đến đây, từ ghế hay võng, bạn sẽ được nhìn ngắm phối cảnh sông Seine trong nhịp sóng đong đưa…

Ngay tháng đầu khái trương, Les Berges đã dập dìu du khách, là biểu chứng nhu cầu hòa nhập thiên nhiên của con người, cho thấy chủ trương “giành” đất của Delanoe không nhằm tuyên chiến với xe hơi như các đối thủ của ông chỉ trích, mà nhằm công bằng lại không gian công cọng cho người sử dụng, bởi theo thống kê Paris chỉ có 7% người di chuyển xe hơi. Paris Plages, Les Berges, Republique trữ tình, vui ích đã hẳn, nhưng điều khiến ta cảm kích là người dân được hưởng miễn phí những công trình có kinh phí đầu tư, vận hành lên đến nhiều triệu euro!

Là đô trưởng Paris đầu tiên thuộc cánh tả liên minh của các đảng Xã hội, Cộng sản và Xanh-đắc cử năm 2001, tái đắc cử năm 2008; có thể nói dấu ấn rõ nét nhất Bertrand Delanoe để lại trong hai nhiệm kỳ của ông chính là các đề án trả thành phố lại cho người đi bộ, chấm dứt mô hình quy hoạch lấy người đi xe làm trọng tâm, có từ những thập niên 1960-1970. Đặc biệt quan tâm đối tượng người nghèo, từ năm 2007, Delanoe đã triển khai mô hình Paris Plages sông Seine, đến các quận bắc thành phố, xung quanh hồ La Villette trong khu vực dân cư bình dân. Paris Plages phía Bắc rất sôi động, không chỉ bởi niềm vui của người thu nhập thấp, mà La Villette thích hợp với các sinh hoạt trên nước hơn sông Seine. Trong hai nhiệm kỳ của đô trưởng Delanoe, cây cỏ Paris vốn đẹp, càng thêm đẹp. Đơn giản các không gian xanh của Paris được chuyên trách bởi một… phó thị trưởng.!

Dẫu uy tín hiện vẫn đang rất cao, Bertrand Delanoe quyết dịnh không ra tái cử năm 2014, nhường chỗ cho phó thị trưởng Anne Hidalgo. Lui hẳn vào hậu trường chẳng bao lâu nữa, nhưng cái tên Bertrand Delanoe sẽ khiến người Paris nhớ mãi. Không phải qua tượng đài, mà qua những quy hoạch nhân bản mà ông để lại…